ابعاد مختلف کارآفرینی اجتماعی در ایران

به گزارش پایگاه خبری صدای جویا از اصفهان، ملیکا ملک آرا پژوهشگر برتر کشوری طی یادداشتی با عنوان «ابعاد مختلف کارآفرینی» به شرح زیر پرداخته است؛

امروزه به توسعه کارآفرینی اجتماعی به عنوان ماموریتی اجتماعی و یکی از راهکارهای حل برخی مسائل و آسیب های اجتماعی توجه می شود. کارآفرینی که واژه ای فرانسوی و به معنای متعهد شدن یا پذیرش مسئولیت است، نزدیک به 200 سال قبل توسط دانشمندان اقتصادی مطرح شد و رفته رفته جای خود را در بین جوامع مختلف باز کرد؛ تا حدی که امروزه تبدیل به موضوعی علمی و دانشی شده است و در دانشگاه ها به صورت رشته ای تحصیلی تدریس می شود و فارغ التحصیل دارد.

کارآفرین در جستجوی راه هایی برای جاری سازی ایده های ناب خود است و فرد کارآفرین دارای یکسری ویژگی ها و خصوصیت های مثبت و منفی نظیر است که از آن جمله می توان به دارا بودن انگیزه های مالی، تلاش مستمر برای تولید محصولی سودآور، دارا بودن اهداف شخصی،سخت کوشی زیاد، عدم درک عمیق از مسائل اجتماعی اشاره کرد. در این میان اما موضوع دیگری تحت عنوان کارآفرینی اجتماعی بوجود آمد و در دنیا مطرح شد که دارای مفاهیم عمیق تری از کارآفرینی بود. 

کارآفرین اجتماعی به حل مشکلی می‌پردازد که در واقع، مشکل جامعه است و فرق آن با کارآفرینان تجاری این است که کارآفرینان تجاری معمولاً به بررسی بازدهی و سود بازگشتی می‌پردازند، اما کارآفرینان اجتماعی معمولاً گروه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی ایجاد می‌کنند. لذا کارآفرین اجتماعی فردی است که یک مشکل اجتماعی را تشخیص می‌دهد و از مفاهیم کارآفرینی برای سازماندهی، ایجاد و مدیریت سرمایه برای ایجاد تغییر استفاده می‌کند  و دارای یکسری ویژگی هاست که از آن جمله می توان به انگیزه حل مسائل اجتماعی، نوآوری و خلاقیت بسیار زیاد، توجه به اهداف اجتماعی، درک مسائل اجتماعی و همچنین ریسک پذیری بسیار زیاد اشاره کرد.

کارآفرین اجتماعی برای رفع نیازهای جامه، به شناسایی فرصت ها و نیازهایی که می پردازد که به هر دلیلی دولت های محلی آن را رفع نمی کنند. موسسات اجتماعی، سازمان هایی خصوصی هستند که حل مشکلات اجتماع، خدمت به نیازمندان و آسیب دیدگان، تولید کالاهای ضروری جامعه که توسط دولت یا بازارهای خصوصی به اندازه کافی فراهم نمی شو را در دستور کار خود قرار می دهند. از منظر دیگر، کارآفرینی اجتماعی فرایندی است که با درک فرصت اجتماعی آغاز شده، به مفهوم کسب و کار مبدل شده، منابع مورد نیاز برای اجرای کسب و کار را تعیین و تامین می کند، کسب و کاررا پایه گذاری نموده و آن را گسترش می دهد و بر اساس دستیابی به اهداف کسب و کار، به نتایجی روشنی می رسد.

محرک های چندگانه ای برای فرایند کارآفرینی اجتماعی وجود دارد، از جمله عوامل محیطی، دسترسی به منابع، تغییر در محیط کارآفرین اجتماعی، آمادگی او برای مشاهده و بهره برداری از فرصت های اجتماعی و ویژگی های شخصیتی. در صورتی که کارآفرینی اجتماعی در جامعه ای نهادینه شود، بی شک نقش مهمی را در رفع مشکلات و تنش های اجتماعی ایفا خواهد کرد. 
این نوع کارآفرینی منفعت موسسه اجتماعی را با تصویری از انظباط، نوآوری و وابستگی اجتماعی بیان می کند.

بی شک با عارضه یابی و آسیب شناسی، می توان مشکلات جامعه را شناسایی کرد و با بهره گیری از متدها و روش های علمی نسبت به اولویت بندی آنان اقدام شود. اولویت بندی باید بر اساس معیارهایی صورت گیرد که به نفع جامعه باشد و به نحوی رضایت جمعی را به دنبال داشته باشد.
 

در راستای مسئولیت اجتماعیِ هر یک از افراد و هر یک از سازمان های جامعه، می توان پروژه هایی را به منظور جاری سازی اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تعریف و با تخصیص بهینه منابع، موفقیت پروژه ها را تضمین کرد و یا حداقل ریسک سرمایه گذاری در آن را کاهش داد؛ البته موضوع کارآفرینی همواره با ریسک همراه بوده و هست و آنچه که کارآفرین باید در نظر داشته باشد، مدیریت ریسک در راستای کاهش آن به منظور یک سرمایه گذاری بهینه است. 

معمولا کارآفرینی اجتماعی، اهداف گسترده تری در زمینه های اجتماعی، محیط زیستی و فرهنگی دنبال می کند و اغلب با بخش داوطلبانه و غیرانتفاعی در ارتباط و همکاری است. 
لذا در دنیای ابر رقابتی امروز، مسئولیت های اجتماعی یک عامل متمایز کننده است که سبب جلب نظر  شرکت ها بوسیله آحاده کثیری از جمعیت می‌شود. کارآفرینی اجتماعی فضای مطلوب تری را برای زندگی در اختیار افراد قرار می دهد. در بین افراد که به دنبال کسب سود اقتصادی هستند، اقلیت فزاینده ای از کارآفرینان اجتماعی وجود دارند که به حل برخی از بزرگترین مشکلات جهان تمرکز کرده‌اند. 
استفاده از جدیدترین فن آوری‌ها و نوآوری‌ها، آن‌ها را به سمت ایجاد تأثیر و پیشرفت در زندگی و حفظ محیط زیست سوق می‌دهد. کسب درآمد برای کارآفرینان کافی نیست. آنها باید ارزش دنیای پیرامون اعطا کنند.

در شرایط فعلی کشور، که بحران اقتصادی از یکسو موجب آسیب های شدیدی به بدنه اقتصادی خانواده ها شده است، و مدیریت های ضعیفی که بعضا در برخی از سازمان ها مشاهده می شود، بیش از هر زمان دیگری، کارآفرینان اجتماعی مورد نیاز است تا بتوانند با ذهن خلاق و پویای خود، ایده های جامعه پسند را ارائه و سپس با آسیب شناسی و عارضه یابی نسبت به تاولویت بندی اجرای ایده ها اقدام نمایند و موضوعاتی را حل و فصل کنند که به در ابعاد کلان اجتماعی در جایگاه بالاتری قرار دارد. زیرا که حل یک مشکل اساسی، سبب حل مشکلات جزئی تر خواهد شد.