برخی از مفاهیم اساسی در جامعه مدنی

به گزارش گروه دانشگاه صدای جویا از تهران، کاظم علمداری نویسنده، جامعه‌شناس و استاد فعلی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا برخی از مفاهیم اساسی در جامعه مدنی را به شرح زیر تعریف کرده است:
آزادی
آزادی، قدرتی است که انسان می‌تواند با آن، هرچه موجب ضایع کردن حقوق دیگران نمی‌شود، انجام دهد.محدوده این قدرت و حد آزادی آن توسط قانون تعیین می‌گردد. در واقع آزادی حق جدایی از دیگران است، حق فردی است با ویژگی‌هایی مشخص و متمایز از دیگران برای آ نکه بتواند خودش باشد. بنابراین، یک فرد باید بتواند مسلمان باشد، باید بتواند مسلمان نباشد. باید بتواند یهودی، مسیحی و معتقد به هر دینی که می‌پسندد باشد و باید بتواند که هیچ‌کدام از آ ن‌ها نباشد. حق هر فرد است که بتواند متفاوت باشد و متفاوت بماند. تا زمانی‌که این تفاوت به حق دیگران صدمه نزند، او آزاد به بیان آن، تظاهر به آن، و تمایز با آن است. این حقوق در چارچوب جامعه مدنی باید محفوظ بماند و جامعه آن را به رسمیت بشناسد.
مالکیت
مالکیت حقی است که فرد از طریق کار و کوشش خود به دست می‌آورد. حق واگذاری امتیازهایی است که انسان به دست می‌آورد. این امتیازها بخشی ازحقوق طبیعی اوست. فرد باید آزادی کامل داشته باشد تا آ نچه به او تعلق دارد و جامعه آن را به رسمیت شناخته است،به هر کس که خود مایل باشد واگذار کند. تفاوت امتیازهای افراد در یک جامعه، ادامه همان تفاوت‌های فردی و حقوق ویژه‌ای است که انسان را از انسان دیگر جدا می‌کند.
برابری
برابری اصل دیگر از حقوق انسان می‌تواند به دو نوع تعبیر و تفسیر شود. نخست این‌که همه با هم برابرند. بنابراین، باید تفاوت‌ها را نادیده گرفت تا برابری حاصل شود. دوم، این‌که همه در استفاده از آزادی برابرند و کسی را بر کسی امتیازی نیست. برای حفظ این برابری باید عدالت اجتماعی و دستگاه تأمین‌کننده آن نیز به وجود آید.
عدالت
عدالت نیز می‌تواند به شکل‌های مختلف تعبیر و تفسیر شود. یکی عدالت را آن بخواند و بداند که کسی را در استفاده از آ نچه موجود است بر دیگری برتری نباشد و هرچه هست متعلق به همگان باشد. این دید عامیانه از عدالت، نه در واقعیت وجود دارد و نه در عمل ممکن بوده است. دید دوم از عدالت عبارت است از این‌که همگان در برابر قانون برابرند، چه در مورد حمایت از افراد و چه در مورد مجازات افراد. بنابراین، مجادله بر سر تعریف عدالت با رعایت این اصل خاتمه می‌یابدو مجادله برسر قوانین به رأی گذاشته می‌شود. آن‌چه باید و می‌تواند دائم تغییر کند نه تعریف از عدالت، بلکه محتوای قوانین است.
امنیت
امنیت شامل حمایت ممکن از افراد برای محافظت از شخص، حقوق و مایملک او توسط دولت است. امنیت یکی از مفاهیم اجتماعی و برجسته جامعه مدنی است که با نقش نیروهای انتظامی در جامعه عملی می‌گردد. فلسفه وجودی جامعه مدنی برای ضمانت حفاظت از شخص، حقوق و متعلقات به اوست.