قصه‌ی جنگل‌های بلوط چهارمحال و شولیز

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جویاآنلاین، جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری با وسعتی معادل ۳۰۷ هزار هکتار ۲٫۵ درصد مساحت جنگل‌های کشور را به خود اختصاص داده است که ۶۳ گونه درخت و درختچه در این جنگل‌ها شناسایی‌شده و پوشش عمده جنگلی این مناطق بلوط غربی است؛ اما بیشتر درختان بلوط و بذر آن‌ها در تنور روستاییان می‌سوزد و یا به زغال تبدیل می‌شود.
چرای دام و به‌طورکلی وابستگی شغلی و معیشتی اهالی منطقه به جنگل‌ها از اصلی‌ترین عوامل تخریب بلوط‌های زاگرس است که برای جلوگیری از این روند، انجمن پایشگران حامی محیط‌زیست در قالب طرحی کاملا خودجوش اقدام به توانمندسازی زنان روستایی که به‌طور ذاتی هنرمند هستند کرد و این کار را از روستای گل‌سفید در استان چهارمحال و بختیاری آغاز کرد که به گفته میترا البرزی منش مدیرعامل انجمن پایشگران حامی محیط‌زیست اکنون اهالی این روستا به‌شدت طرفدار محیط‌زیست شده‌اند.
وی گفت: روستای گل‌سفید یکی از روستاهایی است که در منطقه حفاظت‌شده هلن در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که به‌نوعی معیشت اهالی آن وابسته به جنگل‌های بلوط منطقه است، البته وابستگی روستاهای دیگر نسبت به این روستا بیشتر است.
وی افزود: اهالی منطقه به‌ویژه زنان برای امرارمعاش اقدام به جمع‌آوری شاخه‌های بلوط برای تهیه زغال و بذر این درختان برای سوزاندن می‌کردند که ادامه این روند موجب نابودی درختان بلوط می‌شد از این رو طرح ‘ جلب مشارکت جامعه محلی بانوان روستای گل‌سفید برای احیای صنایع‌دستی اصیل و بومی به‌عنوان معیشت جایگزین بهره‌برداری ناپایدار از جنگل‌های بلوط زاگرس’ را در روستای گل‌سفید آغاز کردیم.
وی اظهار کرد: یکی دیگر از شیوه‌های درآمد اهالی روستاهای اطراف جنگل‌های بلوط پرورش ماهی در حوضچه‌های کوچک بود به این صورت که گودال کوچکی در کنار رودخانه‌ها حفر و در آن اقدام به پرورش ماهی می‌کردند و چون بسیار به بستر رودخانه نزدیک بود مواد مغذی و خوراک ماهی‌ها موجب آلودگی آب رودخانه و آسیب به درختان بلوط می‌شد و هم اینکه یک فعالیت اقتصادی ناپایدار بود.
البرزی منش با اشاره به اینکه روستای گل‌سفید از طریق پروژه حفاظت از جنگل‌های زاگرس انتخاب شد گفت: بعد از ورود به این روستا توانمندی زنان را در تولید صنایع‌دستی مورد ارزیابی قراردادیم و مشخص شد بیشتر زنان به‌ویژه افراد مسن درزمینهٔ صنایع‌دستی بسیار هنرمند هستند اما آن‌طور که باید از این ظرفیت خود استفاده نمی‌کنند، در واقع مغازه‌داران از شهرهای اصفهان و اطراف ترمه و یا منجوق برای آن‌ها می‌آورند و در قبال دستمزد بسیار کمی برای آن‌ها صنایع‌دستی تولید می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه معیشت و درآمد امر مهمی در زندگی این روستاییان به‌حساب می‌آید افزود: زنان روستا از صنایع‌دستی خود مانند بافت جاجیم یا گلیم به‌عنوان وسایل زندگی استفاده می‌کردند اما هیچ‌کدام را به بازار عرضه نمی‌کردند ازاین‌رو با آن‌ها وارد مذاکره شدیم تا صنایع‌دستی اصیل خود را تولید و در بازار عرضه کنند.
مدیرعامل انجمن پایشگران حامی محیط‌زیست ادامه داد: یکی از نگرانی‌های مادران این بود که دخترانشان این کارها را بلد نیستند و این هنر به‌زودی به دست فراموشی سپرده می‌شود ازاین‌رو به آن‌ها پیشنهاد همکاری دادیم اما در مقابل از آن‌ها خواستیم که نسبت به حفظ محیط‌زیست منطقه به‌ویژه درختان بلوط متعهد شوند یعنی به عبارتی وابستگی درآمدی آن‌ها از جنگل از بین برود.
وی تأکید کرد: معتقد هستیم که بین صنایع‌دستی، هنر، فرهنگ مردم و حفظ محیط‌زیست ارتباط تنگاتنگی وجود دارد بنابراین کار بر روی فرهنگ و شناختن اهمیت حفظ محیط زیست را در قالب کارگاه‌های آموزشی آغاز کردیم و از زنان روستا خواستیم تا هنر اصیل و بومی خود را معرفی کنند زیرا در این صورت به فرهنگ گذشته خود برمی‌گشتند و به طبیعت و جنگل توجه بیشتری می‌کردند.
وی افزود: ازاین‌رو به این نتیجه رسیدیم که زمینه را برای اینکه صنایع‌دستی به منبع درآمد تبدیل شود و در مقابل برداشت از جنگل کاهش یابد فراهم کنیم که در این راستا اقدام به جمع‌آوری صنایع‌دستی روستا کردیم تا طرح، رنگ و نقش اصیل و بومی را به دست آوریم که بعد از مدتی توانستیم طرح‌های اصیل را پیدا کنیم.
البرزی منش گفت: یکی از صنایع‌دستی اصیل و بومی منطقه عروسک ‘ لیلی ‘ است که مادران در گذشته برای فرزندان خود درست می‌کنند که با نخ قادر به حرکت بود، همچنین طرح بومی آن‌ها ‘ سم بزی’ است که بر روی صنایع‌دستی خود می‌بافتند.
وی ادامه داد: بنابراین در جلساتی که با زنان روستا برگزار کردیم به آن‌ها اعلام کردیم که ما ابزار مورد نیاز را در اختیارتان قرار می دهیم تا آنها وسایل کاربردی تری برای عرضه در بازار تولید کنند به عنوان مثال زنان روستا لباس های کهنه را به صورت رشته رشته در می آوردند و از آن جاجیم می بافتند که از آنها خواستیم آنرا به صورت پادری و با طرح های اصیل سم بزی تولید کنند و یا گوشواره و دستبند ببافند.
وی گفت: عروسک های لیلی که در این روستا تولید می شود کاملا با لباس اصیل بختیاری است و در کارگاهی قیمت گذاری و سپس به بازار عرضه می شوند، همچنین برچسبی برای محصولات آنها نیز تهیه شده که در صورت اصیل بودن به آنها نصب می شود.
البرزی منش تاکید کرد: برای اینکه کار با کیفیت پیش رود و برای عرضه در بازارها مشکلی پیش نیاید تشکلی از زنان روستا با نام ‘ شولیز ‘ (به معنای محل امن شبگذرانی کبک) ایجاد کردیم که درحال فعالیت هستند و تاکنون در نمایشگاه ها و جشنواره های زیادی نیز شرکت کرده اند.
مدیر عامل انجمن پایشگران حامی محیط زیست گفت: برای تشویق زنان روستا جشنواره ای در روستای گل سفید برگزار شد که صنایع دستی تولیدی آنها به نمایش گذاشته شد، همچنین با چند تور گردشگری هماهنگ کردیم تا گردشگران را به این روستا ببرند و از نزدیک با صنایع دستی آنها آشنا شوند که این روند اکنون به صورت معمول درآمده و گل سفید به یک روستای گردشگری تبدیل شده است.
وی ادامه داد: اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در این راستا پروژه کوچکی را تعریف کرد که بر اساس آن اعضای شولیز باید به زنان سه روستای دیگر آموزش صنایع دستی می دادند که درآمدی هم برای آنها بود.
البرزی منش اظهار کرد: همچنین با همکاری پروژه ذخیره گاه دنا زنان شولیز به زنان ۶ روستا نیز آموزش دادند و درآمدی کسب کردند.
وی به تاثیر این کار در کاهش تخریب جنگل های بلوط اشاره کرد و گفت: از ابتدای کار قرار بود که این آموزش ها در قبال تعهدات محیط زیستی آنها انجام شود که بر این اساس تفاهم نامه ای به امضا رسید و قرار شد اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری زمینی به وسعت ۸ هکتار در اختیار اهالی روستای گل سفید قرار داد و آنها اقدام به کاشت درخت بلوط کردند، همچنین هر نفر ۲۰ بذر بلوط را در گلدان ها کاشته و به این اداره کل تحویل دادند.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/